Τα Σουλιμοχώρια και οι Ντρέδες

Η προσωνυμία ΝΤΡΕΔΕΣ έγινε ένδοξη και γνωστή σε όλο το Μοριά και έξω απ' αυτόν στα πικρά χρόνια της Τουρκοκρατίας αλλά και στα ένδοξα της Ελληνικής Επανάστασης. Οι Ντρέδες ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στις αρχές του 15ου αιώνα στα βουνά ΝΔ του όρους Τετράζιo και χτίσανε τα χωριά Σουλιμά, Ψάρι, Κούβελα, Βλάκα (Χρυσοχώρι), Γκλιάτα, Κλέσουρα κ.α. και όλα μαζί ονομάστηκαν Σουλιμοχώρια.

Ντρες σημαίνει άντρας, αντρειωμένος, πολεμιστής, παλικάρι. Και πραγματικά παλικάρια φάνηκαν οι Ντρέδες, σκληροί και δυνατοί, φιλοπάτριδες και φιλελεύθεροι, με μπέσα και φιλότιμο. Από μικρά παιδιά μάθαιναν ν' ανεμίζουν το γιαταγάνι, να σημαδεύουν αλάθευτα, να αντέχουν τον πόνο και τις κακουχίες. Πολέμησαν τους Τούρκους σε κάθε βήμα τους, όχι μόνο στα χωριά τους, αλλά σε ολόκληρη την Πελοπόννησο, από την εποχή της εγκατάστασής τους, αργότερα στους Βενετοτουρκικούς πολέμους ως σύμμαχοι των Βενετών και τέλος το 1821.

Λέγεται ότι κυκλοφορούσαν πάντα οπλισμένοι και οι Τούρκοι δεν τους πείραζαν από φόβο για την οργή των συμπατριωτών τους. Οι Σουλιμοχωρίτες είχαν επιβάλει στην Τουρκική εξουσία και ένα ξεχωριστό τρόπο διοίκησής τους. Είχαν μια αυτοδιοίκηση και ένα είδος στρατιωτικής ομοσπονδίας σαν τους Σουλιώτες. Κάθε χωριό το διοικούσε μια επιτροπή από τους αρχηγούς των πρώτων στρατιωτικών οικογενειών, η οποία είχε και δικαστικά δικαιώματα. Μια επιτροπή από αντιπροσώπους όλων των χωριών κανόνιζε τα κοινά, π.χ. βοσκότοπους, ποτιστικά νερά, εκστρατείες, άμυνα κλπ.


Προτομή του Κόλια Πλαπούτα
'Ανω Δώριο
Λίγες περιοχές του Μοριά έβγαλαν τόσους πολλούς καπεταναίους, όσους τα Σουλιμοχώρια. Από εδώ βγήκε ο Πέτρος Μπούας, που πολέμησε το 1450 τους Τούρκους σε όλο το Μοριά. Οι Μπαλταίοι και οι Νταραίοι, ο περίφημος Δήμος Σουλιμιώτης που αναγνωρίστηκε αρχηγός όλων των κλεφτών του Μοριά, ο Ιωάννης Μέλιος και ο Κόλιας Πλαπούτας και άλλοι πολλοί. Τον καιρό της επανάστασης φάνηκαν και άλλοι διάσημοι οπλαρχηγοί όπως ο ονομαστός Δημήτρης Παπατσώρης με τους γιους του, ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης, πολλοί από την οικογένεια των Νταραίων και άλλοι πολλοί.


Προτομή του Δ.Παπατσώρη
'Ανω Δώριο
Την επανάσταση στα Σουλιμοχώρια την είχαν καλά οργανώσει οι μυημένοι στα μυστικά της Φιλικής Εταιρείας Δημήτρης Παπατσώρης από το Σουλιμά, Αντώνης Ντάρας από το Ψάρι και Αλέξης από το Σιδηρόκαστρο. Οι Ντρέδες δεν περίμεναν τη μέρα του Ευαγγελισμού παρά ξεσηκώθηκαν από την προηγουμένη. Οι Σουλιμαίοι με αρχηγό τους τον παπα-Δημήτρη Παπατσώρη συγκεντρώθηκαν στη μικρή εκκλησία του Αϊ-Δημήτρη όπου ευλογήθηκαν τα άρματά τους και έδωσαν τον όρκο. Το ίδιο έγινε και στο Κούβελα, στο Ψάρι και το Κλέσουρα. Στις 25 Μαρτίου όλοι οι Ντρέδες είχαν μαζευτεί στο σημερινό Αϊ Γιώργη με μια λευκή σημαία με την εικόνα του Αγ. Δημητρίου και τις λέξεις "Ελευθερία ή Θάνατος", έτοιμοι να βαδίσουν εναντίον της Αρκαδιάς (Κυπαρισσίας). Εκεί τους βρήκε η επιστολή του Κολοκοτρώνη και του Παπαφλέσσα που τους καλούσε: "... οπλισθήτε με ανοικτά μπαϊράκια και τρέξατε εναντίον των εχθρών της πίστεως και της πατρίδος ... Σεις ασφαλίσατε τους Τούρκους και μίαν ώραν αρχύτερα ως λέοντες να τους ξεσχίσετε και να στείλετε εις τα τάρταρα του 'Aδου..." Την ίδια μέρα οι Τούρκοι της Αρκαδιάς τρομοκρατημένοι εγκατέλειπαν την πόλη και φεύγανε για τα κάστρα της Μεθώνης και της Πύλου.

Η κατάληψη της Αρκαδιάς ήταν η πρώτη από μια μακρά σειρά πολεμικών κατορθωμάτων για τους Ντρέδες. Πολέμησαν στα Φιλιατρά, στην Πύλο, στη Μεθώνη, στην Τριπολιτσά, στο Βαλτέτσι, στα Δερβενάκια, αργότερα εναντίον του Ιμπραήμ σ΄ όλη την Πελοπόννησο και στον ίδιο τους τον τόπο, στο Ψάρι, στο Λάπι,στον Αετό, μέχρι το Μάϊο του 1828 που χτυπήθηκαν με τον Ιμπραήμ στη θέση Γουβαλάρια. Είχαν προηγουμένως συμμαχήσει μαζί τους και 4000 Αλβανοί στρατιώτες του Ιμπραήμ, οι οποίοι δυσαρεστημένοι μαζί του αποστάτησαν και ενώθηκαν με τους Ντρέδες. Έτσι κατέφεραν ένα πολύ σημαντικό πλήγμα στον Ιμπραήμ και τον ανάγκασαν να αποχωρήσει άπρακτος από τα Σουλιμοχώρια.